Een van de doelstellingen van universiteiten zoals de Universiteit Leiden is om onderzoek op te nemen in onderwijs, omdat dit leerzaam is voor studenten. Sommige onderzoekers, zoals ik, geven vanzelfsprekend ook onderwijs. Onderzoek kan op verschillende manieren worden opgenomen in onderwijs, en wat het meest geschikt is varieert per cursus. Mijn cursus Sustainability Analysis in Python wordt gegeven aan studenten in de masteropleidingen Industrial Ecology en Governance of Sustainability. Deze draagt bij aan de leerdoelen van het studieprogramma om studenten in staat te stellen wetenschappelijk onderzoek te doen en om methoden, technieken en gereedschappen toe te passen en te verbeteren om wetenschappelijke oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken te ontwerpen. Op deze wijze ligt de nadruk op onderzoeksvaardigheden in plaats van op specifieke kennis uit recent onderzoek. Tegelijkertijd kunnen deze twee ook worden gecombineerd, wat we dit jaar willen doen.
Hoe kan onderzoek worden opgenomen in onderwijs?
In dit semester heeft de helft van de studenten gewerkt aan een opdracht op het gebied van het project EU-1,5° Levensstijlen (terwijl de andere helft werkte aan een opdracht op het gebied van het project BAMBOO). Voor deze opdracht gebruikten de studenten data uit een recente wetenschappelijke publicatie van het project van Cap et al. (2024), getiteld '(In)Sufficiency of industrial decarbonization to reduce household carbon footprints to 1.5°C-compatible levels'. Een van de taken van de studenten was om een herberekening te maken van het gat tussen levensstijl-CO2-voetafdrukken zonder verandering in levensstijl en de bijbehorende klimaatdoelen per hoofd van de bevolking in 2030 en 2050. Ze hebben ook een schatting gemaakt van de bijdrage van verschillende consumptiecategorieën aan de verschillen in de gaten.
Wat waren de resultaten van de cursus?
Hier volgen een paar voorbeelden van de resultaten van de studenten. In Figuur 1 zien we opnieuw dat slechts een paar EU-landen naar verwachting in 2030 de doelstelling van 1,5 °C halen zonder veranderingen in levensstijl. Andere studenten hebben dezelfde berekening gemaakt voor G20-landen. De resultaten laten een vergelijkbaar patroon zien, en in 2050 ziet het beeld er nog slechter uit.
De resultaten in Figuur 2 zijn nieuw. In de wetenschappelijke publicatie (Cap et al. 2024) hebben we gekeken naar de bijdrage van verschillende consumptiecategorieën aan de totale levensstijl-CO2-voetafdrukken, in plaats van naar de verschillen in de gaten in levensstijl-CO2-voetafdrukken. We zien opnieuw dat directe uitstoot (door het gebruik van fossiele brandstoffen voor verwarmen en koken en voor persoonlijk vervoer) de voornaamste bijdrage levert. Hierna volgt indirecte uitstoot door vervoer langs toeleveringsketens.
De studenten hebben deze verschillen besproken in hun presentaties. Zij gaven bijvoorbeeld aan dat 'de gaten wijzen op de uitdaging van benodigde aanpassingen in zowel beleid als levensstijl om te voldoen aan klimaatdoelen' en dat 'het bereiken van de doelstelling van 1,5 °C nog steeds ambitieuze inspanningen vereist'. Ze keken ook vooruit. Eén student opperde dat '[de categorieën die het meeste bijdragen] aanwijzen aangeeft waar beoogde verminderingen het meeste effect kunnen sorteren' en dat 'het implementeren van interventies op maat voor de afzonderlijke categorieën binnen elk land essentieel is'. Een andere student stelde iets vergelijkbaars voor: 'elk land moet naar de interne situatie kijken en de keuzes maken die de grootste bijdrage leveren aan [het dichten van] het gat. Investeringen in openbaar vervoer verlagen bijvoorbeeld het aantal mensen dat een auto nodig heeft.' Verder werd de nadruk gelegd op het belang van educatie om richting te geven aan de leefstijlkeuzes van burgers. Dit sluit goed aan bij een van de beleidsaanbevelingen van dit project.
Het project EU 1,5° Levensstijlen omvat naast het opnemen van recent onderzoek in een bestaande cursus ook andere educatieve activiteiten. In sommige workshops en publieksactiviteiten binnen het project is een Klimaatpuzzel die is ontwikkeld door het bedrijf D-mat gebruikt als educatief spel voor burgers, stakeholders en deels zelfs scholieren. Daarnaast ontwikkelen we een Massive Open Online Course (afstandsonderwijs voor een grote doelgroep; (MOOC) onder leiding van de universiteit van Lund. Deze staat naar verwachting begin 2025 online.
Alle studenten bedankt voor hun deelname aan de opdracht en voor hun toestemming om enkele van hun figuren en citaten te gebruiken in deze blogpost!
Laura Scherer, Universiteit Leiden
Bron: Cap, S., de Koning, A., Tukker, A., & Scherer, L. (2024). (In)Sufficiency of industrial decarbonization to reduce household carbon footprints to 1.5°C-compatible levels. Sustainable Production and Consumption, 45, 216-227. https://doi.org/10.1016/j.spc.2023.12.031
Bron van de afbeeldingen: Gemaakt door studenten van de cursus 'Sustainability Analysis in Python' aan de Universiteit Leiden.